'Eén enkel iemand....' door: Gerda Baeyens / 2 juni 2009.
12 (Twelve) regie: Nikita Michalkov
‘Twelve’ duurt lang. ‘Twelve’ is statisch. ‘Twelve’ is dialoog pur sang. ‘Twelve’ vergt inderdaad veel van de concentratie van de toeschouwers. Maar ‘Twelve’ was bovenal prachtig...
Althans, voor wie de kracht van emoties toelaat en bewondering heeft voor de moed van het individu om tegen de stroom in te gaan. Eén jurylid stemt ‘onschuldig’ waar alle anderen ‘schuldig’ pleiten. Eén van de twaalf mannen brengt een tegenstem uit. Niet zozeer omdat hij overtuigd is van de onschuld van de beklaagde, dan wel omdat hij vindt dat het leven van een mens het waard is om er even – al is het maar een paar minuten - bij stil te staan. De onthutsende vergelijking met de keuze van de juiste watermeloen op de markt, komt als een mokerslag aan. Al te vaak immers worden de fundamentele dingen in het leven afgewogen op de weegschaal van trivialiteiten. Een afspraak die gehaald moet worden, een vrouw die wacht, het inhoudloos applaus van de massa die brood en spelen wil, de veilige onverzettelijkheid tegenover alles wat niet vanzelfsprekend lijkt...
Alles is belangrijker dan het nadenken over de essentie van het bestaan. Alles belangrijker dan twijfelen over de schuldvraag.
Geleidelijk aan worden de respectieve kwetsbaarheden in het leven van de juryleden duidelijk. Elk van hen heeft een persoonlijk drama meegemaakt, was getuige van de onvoorspelbare wendingen die het leven kan nemen. De ballast van eigen verdriet, wraak en zwaktes verhindert hen om eerlijk en onbevooroordeeld stil te staan bij de schijnbaar uitzichtloze situatie van een medemens. Eigen belang primeert op waarden als ruimdenkendheid, tolerantie en vergeving. Niet alleen vergiffenis schenken aan anderen, maar bovenal aan zichzelf voor de fouten die naïef en ongewild zijn begaan.
Door de verhalen van de juryleden ga je gaandeweg beseffen dat succes in het leven vaak afhangt van één enkel mooi moment. Die ene seconde waarin een medemens je een reddingsboei toegooit. Die ene ontmoeting waardoor je in staat bent een schijnbaar doodlopende weg te verlaten omdat één enkel iemand de overtuiging heeft dat je een tweede kans verdient.
Mooi is ook dat je als toeschouwer het proces kunt volgen van een aantal solisten die uiteindelijk bereid is als groep te ageren. Bereid is naar elkaar te luisteren en over vastgeroeste vooroordelen en pijnlijke ervaringen uit het verleden wil stappen om de moraal in vraag te stellen. Een groep individuen die de uitdaging wil aangaan om boven de eigen pijn uit te stijgen in het belang van een medemens.
Dat de uiteindelijke uitspraak ‘onschuldig’ is, weet je eigenlijk al bij aanvang van de film. Hoe dat unanieme besluit er uiteindelijk – na meer dan twee uur – is gekomen, vergt ultieme eerlijkheid van de actoren én zelfreflectie bij de toeschouwers. Confronterend is de eindconclusie dat je alleen kunt hopen dat altijd en op elk moment van je leven iemand opstaat die in jou gelooft. Tegen de stroom in, tegen gemakzucht in, tegen vooroordelen in, tegen zichzelf in.... en vaak ook tegen je eigen wil in.