'De barricades op : idealisme of naïveteit?' door: Gerda Baeyens / 10 januari 2006
Idealen? Ja, die hebben we allemaal en uiteraard hebben we er nogal wat voor over om die vervuld te zien!!
Geen berg te hoog en geen zee te diep. Als onze idealen in het gedrang komen stormen we de barricades op. Tenminste, dat beweren we met veel stelligheid. Gelukkig wordt dat idealisme van ons doorgaans niet zo vaak getest op moed en volharding. Toen ik afgelopen dinsdagavond Sophie Scholl zag, dacht ik namelijk dat je vandaag de dag nog maar zelden een dergelijk onwrikbaar idealisme vindt. "Bereidheid om te sterven voor datgene waarin men gelooft’ heeft vandaag de dag immers een eerder wrange bijsmaak gekregen heeft. Misschien onterecht maar bijna meteen maakt men de spontane associatie met de moslimfanatici die geen spoor van twijfel vertonen wanneer het gaat om het uitdragen en propageren van hun boodschap. Hun ‘idealisme’ gaat zelfs zo ver dat ze er niet voor schuwen kinderen - zelfs peuters – erbij te betrekken. Ik herinner me nog die walgelijke foto van een peuter die door zijn (groot)ouders een gordel aangesjord kreeg met explosieven, kwestie van duidelijk te maken dat zelfs een onmondig kind bereid is te sterven in in het belang is van de ‘goede’ zaak! Niet alleen hun eigen leven zijn ze bereid op te offeren, maar jammer genoeg vaak ook de levens van onschuldige buitenstaanders of andersdenkenden.
Neen, voor dat soort ‘idealisme’ kan ik onmogelijk bewondering hebben. De verzetsdaad van Sophie Scholl was van een heel andere orde. Zij voerde– met de andere leden van Die Weisse Rose – een geweldloze strijd tegen Hitler en het naziregime. Het wapen van deze verzetsbeweging was de kracht van het woord! Vandaag de dag moet die meestal wijken voor het geweld van wapens…. Ik was echter vooral onder de indruk van de stoicijnse, onwrikbare moed waarmee zij hun idee van vrijheid bleven verdedigen. Sophie Scholl negeerde de uitgestoken hand van inquisiteur Mohr – in feite de ultieme reddingsmogelijkheid van haar leven. ‘"Ze had immers geen spijt, ze zou het zo weer doen…". Knap, als je weet dat die reactie hoogstwaarschijnlijk bestraft wordt met de dood. Ze was pas 21 jaar, maar ze gaf zovelen onder ons een les in moed en volharding. Ik realiseer me plots dat ik nagenoeg hetzelfde schreef over de Aboriginals-kinderen in Rabbit Proof Fence. Zou ‘moed’ dan eerder een prerogatief van de jeugd zijn? Moet je de vaak roekeloze vastberadenheid van jongeren hebben om achter de realisatie van een droom aan te gaan?
Ik weet het niet…. Ik weet evenmin waar de grens ligt tussen fanatisme en idealisme. Die zal denk ik voor niemand op exact dezelfde plaats liggen… Ik weet alleen dat ik mij afgelopen dinsdag realiseerde dat wij doorgaans bereid zijn om op te komen voor onze dromen op voorwaarde … dat dat niet te veel moeilijkheden of ongemakken met zich meebrengt.
Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen geluk en iedereen bepaalt voor zichzelf waar zijn grenzen liggen bij het nastreven van dat geluk. Er is niets op tegen als blijkt dat je idealisme een eerder ‘salon-idealisme’ is. En er is ook niets op tegen als je idealisme zo ver gaat dat je de gevaren opzoekt om de waarheid te vertellen, een volk te redden, de natuur te behouden of de wereld te verbeteren. Maar laat ons alsjeblieft iets minder gauw verkondigen dat we voor onze idealen ALLES overhebben want dan doen we afbreuk aan de moed van Sophie Scholl en zovele andere pacifistische idealisten…